jets' meek'o ti kaájil úukum
le jets' meek'o ku mentaá ti mejen kaajo'ob beyá : le mejen xíipaalo'ob ku jee'ke yokoo'ob ti u'uk winaalil yéetel le ch'upaalo'ob waak winaalil, le u tatáobó tu kaxtik u padrino ti le chan paaló, ku betáal tia'al nojoch uj, beyó kiake le nojoch máak'ob tia'l le mu'uk'a'an u baake' le mejen paalo'ob ku beeta'al tu kaajil úukum je'e tu páajtal u beetíik le ts'oka'an ubeelo'ob wa juntúul ch'uupal waaj juntúul taankelen xíipal, u tia'al u beetaál le jets' meek'o k'aabet jun sa'ap nook' samalchak wáa samalch'oj bey xan táan u yúuchul le jets'meek'o ku t'ooxol toop' u tia'al ts'ejbi yo'olaj u toop'ol u tuukul le chan paaló ku ts'aabal ti e chan paal, ch'íilib ts'íilib yétel júunil ts'íib tia'al u kanik xook.
el jetsmek se hace en este pequeño pueblo así : a los niños se les hace a los 7 meses y a las niñas a los 6 meses, los papas son los que tienen que buscar al padrino del niño, se hace cuando esta grande la luna, así dice la gente grande, para que los huesos del niño esten fuertes así se hace en el pequeño pueblo de ukum, lo pueden hacer una pareja de casados o una muchacha que no este casada; el jetsmek se hace con un pañal rosado o azul tambien se da durante el jetsmek se reparte pepita según se da la pepita para que el niño sea inteligente le dan al niño o niña lápiz y cuaderno para que estudie y logre una profesión.
COMENTARIO: jach jaj le ba'ax ka waiko wet aj kansaj, le jetsmek'o jejela'as u beta ti le mejen kajobo'. le tata tsilobo' ku betko'ob je'ex tu kanjilo'ob ti le uchben makobo'.
0 comentarios:
Publicar un comentario